CHOROBY GENETYCZNE HOVAWARTÓW
Hovawarty należą do rasy psów zdrowych. Występują jednak w pewnych liniach wady i choroby genetyczne. Celem każdego hodowcy powinno być minimalizowanie ryzyka nałożenia się błędnych genów i wyhodowanie jak najdrowszych szczeniąt. Starając się dobierać do hodowli tylko zdrowe psy zmniejsza się ryzyko chorób genetycznych. Ważne jest również dobieranie do hodowli tylko psów o wzorowej psychice. Rozmnażanie psów agresywnych czy strachliwych prowadzi do degeneracji rasy. Zła psychika przekazywana jest potomstwu w ogromnym stopniu (ponad 60%).
Wady genetyczne i choroby występującymi w naszej rasie to:
1. Dysplazja stawów biodrowych HD
2. Dysplazja stawów łokciowych (Elbow dysplasia)ED
3. Wewnatrzwątrobowy szunt (Oboczne wrotne krążenie wątroby)LS
4. Zwyrodnienie rdzenia kręgowego = Degenerative myelopathy DM
5. Osteochondroza stawu kolanowego OCD
6. Braki w uzębieniu.
7. Przepuklina pępkowa.
8. Wady zgryzu
1. Dysplazja stawów biodrowych tzw HD
Dysplazja stawu biodrowego jest wynikiem nieprawidłowego ukształtowania tego stawu. W zaawansowanym stadium może spowodować nawet znaczne ograniczenie sprawności dotkniętego nią czworonoga. Schorzenie to występuje u wielu psów, przede wszystkim u przedstawicieli ras średnich i dużych.
Szczegółowe informacje na podstronie "Dysplazja u psów".
2. Dysplazja stawów łokciowych( Elbow dysplasia) ED
Jest to ogólnie mówiąc nieprawidłowy rozwój stawu łokciowego objawiający się w większości przypadków- kulawizną. Pierwsze objawy można zaobserwować już w szczeniaka w wieku od 4 do 10 miesiąca. ED jest chorobą wieloczynnikową, co oznacza, że szereg czynników może mieć wpływ na wystąpienie choroby. Najważniejszym czynnikiem jednak, jest podłoże genetyczne. Inne czynniki, takie jak tempo wzrostu, sposób żywienia i poziom obciążenia psa może mieć jedynie wpływ na przebieg i stadium choroby, ale nie można natomiast zapobiec chorobie czy ograniczyć możliwość przekazywania choroby na potomstwo. Badania wykazują, że dysplazja stawów łokciowych ED jest choroba genetyczną o bardzo dużym stopniu dziedziczności. Wynosi on od 25% do 45%. Bardzo ważne jest używanie do hodowli psy sprawdzone pod tym kontem z wynikiem ED-0. Wyróżnia się cztery rodzaje dysplazji stawów łokciowych. Są to:
* UAP (Ununited anconeal process) Charakteryzuje się brakiem wyrostka dodatkowego , który powinien się zrosnąć z wyrostkiem łokciowyn do 5 m.ż. może być następstwem nieprawidłowych obciążeń wywieranych na wyrostek dodatkowy.
* OCD (Osteochondritis dissecans) Jest to upośledzenie chrząstki stawowej spowodowane zaburzeniami kostnienia śródchrząstnego i mechanicznym obciążeniom, prowadzących do odwarstwienia chrząstki.
* FCP (Fragmented or ununited coronoid process) Jest to forma osteochondrozy wyrostka dziobiastego. Może być następstwem obciążeń wywieranych na przyśrodkowy wyrostek.
* Niedopasowana powierzchnia stawów (czyli wada rozwojowa stawu łokciowego). Jest to niezsynchronizowany wzrost między kością łokciową z promieniową prowadząc do nieprawidłowych obciążeń prowadzi do ścierania i nadżerek chrząstki w stawie ramienno-łokciowym. Występuje głównie u psów ras dużych i olbrzymich.
3. Wewnątrzwątrobowy szunt tzw. LS (Oboczne wrotne krążenie wątroby)
Oboczne wrotne krążenie wątroby jest genetycznie uwarunkowanym schorzeniem wątroby, występującym najczęściej u szczeniąt do 1 roku. Wyróżniamy dwie postaci schorzenia: wewnątrzwątrobową i zewnątrzwątrobową. Każdy płód ma LS tzn. ma naczynie, które omija wątrobę, ponieważ w okresie płodowym, krew szczenięcia oczyszczana jest przez wątrobę matki. Po porodzie to naczynie powinno się zamknąć, by wątroba młodego organizmu mogła przejąć funkcję oczyszczania krwi. Jeśli natomiast się nie zamknie to wtedy właśnie mówimy o chorobie zwanej obocznym wrotnym krążeniem wątroby. W wyniku braku oczyszczania do krwiobiegu trafia krew zanieczyszczona toksynami i szkodliwymi produktami przemiany materii. Powoduje to powolne zatruwanie organizmu, a w efekcie śmierć szczenięcia. U dużych ras występuje właściwie tylko wewnątrzwątrobowy LS i ma on zawsze podłoże genetyczne Zewnatrzwatrzobowy LS też może mieć podłoże genetyczne ale nie w każdym przypadku. Aby wyleczyć schorzenie, konieczne jest przeprowadzenie przez chirurga operacyjnego zamknięcia naczynia wrotnego. W innym przypadku zawsze następuje zgon.
4. Zwyrodnienie rdzenia kręgowego = Degenerative myelopathy DM
Występuje głównie u psów starszych od 8 roku życia. Etiologia choroby nie jest do końca znana, podejrzewane jest oprócz podłoża genetycznego również warunki żywieniowe i bytowe. 15 Lipca 2008 roku opisano zmutowany gen prawdopodobnie odpowiadający za chorobę u 43 ras psów. Choroba polega na tym, ze następuje degeneracja otoczki mielinowej neuronów rdzenia kręgowego, wywołana atakiem systemu imunologicznego psa. W wyniku tego otoczka ta zostaje zniszczona, przez co zaburzona zostaje komunikacja między nerwami dolnej partii ciała psa, a mózgiem. Objawia się to utratą koordynacji ruchowej tylnych kończyn, osłabieniem napięcia mięśniowego, a w końcu paraliżem. Objawy są podobne do arthretyzmu jednak psy w przypadku DM nie odczuwają bólu. Psy stoją z tylnymi łapami bardzo blisko siebie, często podwijając palce stopy. Choroba ma charakter przewlekły i postępujący. Nie ma możliwości wyleczenia schorzenia.
5. Osteochondroza stawu kolanowego OCD
Jest to to samo schorzenie chrząstki stawowej co OCD stawu łokciowego czyli upośledzenie chrząstki stawowej spowodowane zaburzeniami kostnienia śródchrząstnego i mechanicznym obciążeniom, prowadzących do odwarstwienia chrząstki. Dotyczy ono jednak innego stawu - kolanowego. Jedyna metodą leczenia jest operacyjne usunięcie luźnych kawałków chrzęstnych, które uległy rozwarstwieniu i odłączeniu.
6. Braki w uzębieniu.
Braki w uzębieniu dotyczą głównie małych, szczątkowych ząbków P1. Pies któremu nie wyrosną nie może być używany w hodowli.
7. Przepuklina pępkowa.
Przepuklina pępkowa (hernia umbilicalis).... Jest to wada występująca u młodych psów. Pojawia się w wyniku nieprawidłowego zrośnięcia pierścienia pępkowego i linii białej. Jest uwarunkowana genetycznie, więc nie zaleca się rozmnażania psów, u których zdiagnozowano to schorzenie na tle dziedzicznym. Objawy kliniczne nie są widoczne u osesków, worek przepuklinowy może być widoczny dopiero u kilkutygodniowego pieska.
Oprócz uwarunkowań genetycznych, do przyczyn powstania tego schorzenia zalicza się ciągnięcie pępowiny podczas porodu. W wyniku tego powstają nieprawidłowości w budowie ściany brzusznej i tworzą się luki, w które wnika treść. Takie sytuacje mogą pojawić się w momencie nieodpowiedniego przegryzania pępowiny przez sukę lub też, jeśli osesek zwisa na pępowinie podczas porodu na stojąco. Działanie zapobiegawcze, poprzez unikaniu naprężaniu pępowiny, może zminimalizować wystąpienie tego schorzenia. Jeśli jest to niewielkie uwypuklenie, to w worku przepuklinowym zazwyczaj znajduje się kawałek sieci (tworu pokrywającego jelita ) i tkanki tłuszczowej. Często stanowi jedynie defekt kosmetyczny i jest usuwany przy okazji innego zabiegu, np. sterylizacji. Jednak do 6 miesiąca życia worek zazwyczaj sam zanika. W takich sytuacjach, należy jedynie monitorować jego stan i odprowadzać zawartość do jamy brzusznej. W nieco większym worku przepuklinowym (wrota o średnicy powyżej 0,5 - 1 cm ), mogą znajdować się również fragmenty jelit, co już stanowi zagrożenie życia psa. Potrzebna jest operacja. Czasem zdarza się tak, że treści z worka nie można wtórnie wcisnąć do jamy brzusznej, może to być przyczyną zrośnięcia się obu elementów. W przypadku występowania jedynie niewielkiego worka przepuklinowego, objawy nie są widoczne, ponieważ nie przeszkadzają psu i nie zadają bólu. Duże przepukliny pępkowe wymagają interwencji chirurgicznej z uwagi na możliwość urazu lub niebezpieczeństwo uwięźnięcia jelit w worku przepuklinowym. Uwięźnięcie jest stanem niebezpiecznym, ponieważ oprócz ostrego bólu brzucha, może skutkować martwicą jelita lub zapaleniem otrzewnej.Jeśli do worka dostaną się części jelita, mogą powodować bóle brzucha, w bardziej skomplikowanych przypadkach zapalenie otrzewnej. Zabieg polega na zlikwidowaniu worka przepuklinowego, poprzez umieszczenie jego treści ponownie w jamie brzusznej oraz zamknięciu otworu. Operacje tego typu przeprowadza się zazwyczaj u psów powyżej 2-3 miesiąca życia. Jeśli istnieje zagrożenie życia, zabieg przeprowadza się adekwatnie do sytuacji. Operacja nie jest skomplikowana, mogą jednak pojawić się zagrożenia związane z wybudzeniem szczenięcia. W miarę wzrostu psa, worek przepuklinowy może się powiększać, zaś pierścień przepuklinowy zwęża się. Zawsze operowane są suki- ze względu na wystąpienie możliwości ciąży i porodu, a także psy pracujące ze względu na możliwość urazu.
8. Wady zgryzu.
.................
Dysplazja stawu biodrowego jest wynikiem nieprawidłowego ukształtowania tego stawu. W zaawansowanym stadium może spowodować nawet znaczne ograniczenie sprawności dotkniętego nią czworonoga. Schorzenie to występuje u wielu psów, przede wszystkim u przedstawicieli ras średnich i dużych.
Szczegółowe informacje na podstronie "Dysplazja u psów".
2. Dysplazja stawów łokciowych( Elbow dysplasia) ED
Jest to ogólnie mówiąc nieprawidłowy rozwój stawu łokciowego objawiający się w większości przypadków- kulawizną. Pierwsze objawy można zaobserwować już w szczeniaka w wieku od 4 do 10 miesiąca. ED jest chorobą wieloczynnikową, co oznacza, że szereg czynników może mieć wpływ na wystąpienie choroby. Najważniejszym czynnikiem jednak, jest podłoże genetyczne. Inne czynniki, takie jak tempo wzrostu, sposób żywienia i poziom obciążenia psa może mieć jedynie wpływ na przebieg i stadium choroby, ale nie można natomiast zapobiec chorobie czy ograniczyć możliwość przekazywania choroby na potomstwo. Badania wykazują, że dysplazja stawów łokciowych ED jest choroba genetyczną o bardzo dużym stopniu dziedziczności. Wynosi on od 25% do 45%. Bardzo ważne jest używanie do hodowli psy sprawdzone pod tym kontem z wynikiem ED-0. Wyróżnia się cztery rodzaje dysplazji stawów łokciowych. Są to:
* UAP (Ununited anconeal process) Charakteryzuje się brakiem wyrostka dodatkowego , który powinien się zrosnąć z wyrostkiem łokciowyn do 5 m.ż. może być następstwem nieprawidłowych obciążeń wywieranych na wyrostek dodatkowy.
* OCD (Osteochondritis dissecans) Jest to upośledzenie chrząstki stawowej spowodowane zaburzeniami kostnienia śródchrząstnego i mechanicznym obciążeniom, prowadzących do odwarstwienia chrząstki.
* FCP (Fragmented or ununited coronoid process) Jest to forma osteochondrozy wyrostka dziobiastego. Może być następstwem obciążeń wywieranych na przyśrodkowy wyrostek.
* Niedopasowana powierzchnia stawów (czyli wada rozwojowa stawu łokciowego). Jest to niezsynchronizowany wzrost między kością łokciową z promieniową prowadząc do nieprawidłowych obciążeń prowadzi do ścierania i nadżerek chrząstki w stawie ramienno-łokciowym. Występuje głównie u psów ras dużych i olbrzymich.
3. Wewnątrzwątrobowy szunt tzw. LS (Oboczne wrotne krążenie wątroby)
Oboczne wrotne krążenie wątroby jest genetycznie uwarunkowanym schorzeniem wątroby, występującym najczęściej u szczeniąt do 1 roku. Wyróżniamy dwie postaci schorzenia: wewnątrzwątrobową i zewnątrzwątrobową. Każdy płód ma LS tzn. ma naczynie, które omija wątrobę, ponieważ w okresie płodowym, krew szczenięcia oczyszczana jest przez wątrobę matki. Po porodzie to naczynie powinno się zamknąć, by wątroba młodego organizmu mogła przejąć funkcję oczyszczania krwi. Jeśli natomiast się nie zamknie to wtedy właśnie mówimy o chorobie zwanej obocznym wrotnym krążeniem wątroby. W wyniku braku oczyszczania do krwiobiegu trafia krew zanieczyszczona toksynami i szkodliwymi produktami przemiany materii. Powoduje to powolne zatruwanie organizmu, a w efekcie śmierć szczenięcia. U dużych ras występuje właściwie tylko wewnątrzwątrobowy LS i ma on zawsze podłoże genetyczne Zewnatrzwatrzobowy LS też może mieć podłoże genetyczne ale nie w każdym przypadku. Aby wyleczyć schorzenie, konieczne jest przeprowadzenie przez chirurga operacyjnego zamknięcia naczynia wrotnego. W innym przypadku zawsze następuje zgon.
4. Zwyrodnienie rdzenia kręgowego = Degenerative myelopathy DM
Występuje głównie u psów starszych od 8 roku życia. Etiologia choroby nie jest do końca znana, podejrzewane jest oprócz podłoża genetycznego również warunki żywieniowe i bytowe. 15 Lipca 2008 roku opisano zmutowany gen prawdopodobnie odpowiadający za chorobę u 43 ras psów. Choroba polega na tym, ze następuje degeneracja otoczki mielinowej neuronów rdzenia kręgowego, wywołana atakiem systemu imunologicznego psa. W wyniku tego otoczka ta zostaje zniszczona, przez co zaburzona zostaje komunikacja między nerwami dolnej partii ciała psa, a mózgiem. Objawia się to utratą koordynacji ruchowej tylnych kończyn, osłabieniem napięcia mięśniowego, a w końcu paraliżem. Objawy są podobne do arthretyzmu jednak psy w przypadku DM nie odczuwają bólu. Psy stoją z tylnymi łapami bardzo blisko siebie, często podwijając palce stopy. Choroba ma charakter przewlekły i postępujący. Nie ma możliwości wyleczenia schorzenia.
5. Osteochondroza stawu kolanowego OCD
Jest to to samo schorzenie chrząstki stawowej co OCD stawu łokciowego czyli upośledzenie chrząstki stawowej spowodowane zaburzeniami kostnienia śródchrząstnego i mechanicznym obciążeniom, prowadzących do odwarstwienia chrząstki. Dotyczy ono jednak innego stawu - kolanowego. Jedyna metodą leczenia jest operacyjne usunięcie luźnych kawałków chrzęstnych, które uległy rozwarstwieniu i odłączeniu.
6. Braki w uzębieniu.
Braki w uzębieniu dotyczą głównie małych, szczątkowych ząbków P1. Pies któremu nie wyrosną nie może być używany w hodowli.
7. Przepuklina pępkowa.
Przepuklina pępkowa (hernia umbilicalis).... Jest to wada występująca u młodych psów. Pojawia się w wyniku nieprawidłowego zrośnięcia pierścienia pępkowego i linii białej. Jest uwarunkowana genetycznie, więc nie zaleca się rozmnażania psów, u których zdiagnozowano to schorzenie na tle dziedzicznym. Objawy kliniczne nie są widoczne u osesków, worek przepuklinowy może być widoczny dopiero u kilkutygodniowego pieska.
Oprócz uwarunkowań genetycznych, do przyczyn powstania tego schorzenia zalicza się ciągnięcie pępowiny podczas porodu. W wyniku tego powstają nieprawidłowości w budowie ściany brzusznej i tworzą się luki, w które wnika treść. Takie sytuacje mogą pojawić się w momencie nieodpowiedniego przegryzania pępowiny przez sukę lub też, jeśli osesek zwisa na pępowinie podczas porodu na stojąco. Działanie zapobiegawcze, poprzez unikaniu naprężaniu pępowiny, może zminimalizować wystąpienie tego schorzenia. Jeśli jest to niewielkie uwypuklenie, to w worku przepuklinowym zazwyczaj znajduje się kawałek sieci (tworu pokrywającego jelita ) i tkanki tłuszczowej. Często stanowi jedynie defekt kosmetyczny i jest usuwany przy okazji innego zabiegu, np. sterylizacji. Jednak do 6 miesiąca życia worek zazwyczaj sam zanika. W takich sytuacjach, należy jedynie monitorować jego stan i odprowadzać zawartość do jamy brzusznej. W nieco większym worku przepuklinowym (wrota o średnicy powyżej 0,5 - 1 cm ), mogą znajdować się również fragmenty jelit, co już stanowi zagrożenie życia psa. Potrzebna jest operacja. Czasem zdarza się tak, że treści z worka nie można wtórnie wcisnąć do jamy brzusznej, może to być przyczyną zrośnięcia się obu elementów. W przypadku występowania jedynie niewielkiego worka przepuklinowego, objawy nie są widoczne, ponieważ nie przeszkadzają psu i nie zadają bólu. Duże przepukliny pępkowe wymagają interwencji chirurgicznej z uwagi na możliwość urazu lub niebezpieczeństwo uwięźnięcia jelit w worku przepuklinowym. Uwięźnięcie jest stanem niebezpiecznym, ponieważ oprócz ostrego bólu brzucha, może skutkować martwicą jelita lub zapaleniem otrzewnej.Jeśli do worka dostaną się części jelita, mogą powodować bóle brzucha, w bardziej skomplikowanych przypadkach zapalenie otrzewnej. Zabieg polega na zlikwidowaniu worka przepuklinowego, poprzez umieszczenie jego treści ponownie w jamie brzusznej oraz zamknięciu otworu. Operacje tego typu przeprowadza się zazwyczaj u psów powyżej 2-3 miesiąca życia. Jeśli istnieje zagrożenie życia, zabieg przeprowadza się adekwatnie do sytuacji. Operacja nie jest skomplikowana, mogą jednak pojawić się zagrożenia związane z wybudzeniem szczenięcia. W miarę wzrostu psa, worek przepuklinowy może się powiększać, zaś pierścień przepuklinowy zwęża się. Zawsze operowane są suki- ze względu na wystąpienie możliwości ciąży i porodu, a także psy pracujące ze względu na możliwość urazu.
8. Wady zgryzu.
.................